2012, Cilt 19, Sayı 2, Sayfa(lar) 046-057
Sağlık İnanç Modeli Doğrultusunda Verilen Eğitimin Diyabet Hastalarının Bakım Uygulamalarına Etkisi
Nermin OLGUN1, Zeynep AKDOĞAN ALTUN2
1Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü, İstanbul, Türkiye
2Erenköy Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Hastanesi, İstanbul, Türkiye
Anahtar Sözcükler: Diabetes mellitus, sağlık inanç modeli, öz-etkililik algısı, diyabet eğitimi, metabolik kontrol

Amaç: Bu araştırma, Sağlık İnanç Modeli (SİM) doğrultusunda verilen eğitimin diyabet hastalarının, kendi kendilerine yaptıkları bakım uygulamalarına etkisini değerlendirmek amacıyla yapılmıştır.

Yöntem: Araştırma yarı deneysel çalışma olarak, Eylül 2012-Aralık 2012 tarihleri arasında yürütülmüştür. Erenköy Fizik Tedavi Rehabilitasyon (FTR) Hastanesine başvuran hasta evreninden araştırmaya katılmaya gönüllü, 18 yaş ve üzeri, iletişim problemi olmayan, 25 deney, 25 kontrol hastasının örneklem grubunu oluşturmasıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak; Sosyo demografik özellikleri ile ilgili sorular, Diyabet hastalarında SİM ölçeği, Diyabet hastalarında diyabet yönetimine ilişkin öz-etkililik ölçeği ve Metabolik izlem kontrol formu kullanılmıştır. Deney grubuna yapılandırılmış bireysel ve grup eğitimleri uygulandı. İstatistiksel analizler için SPSS 17.0 paket programı kullanılmıştır.

Bulgular: Deney ve kontrol grupları arasında sosyo demografik özellikleri ve diyabet ile ilgili özellikler bakımından istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır (p>0.05) Deney grubunda eğitimden sonra metabolik kontrol değerleri anlamlı olarak düşmüştür (p<0.05). Eğitim sonrası deney grubundaki olguların SİM puanları ve özetkililik puanlarında oluşan fark istatistiksel olarak anlamlı çıkmıştır (p<0,05). Deney grubu hastalarda sağlık inançları ile öz-etkililik puan ortalaması arasında yüksek derecede korelasyon olduğu belirlenmiştir (p<0.01).

Sonuç: SİM Ölçeği ve Öz-etkililik Ölçeği'nin kullanılarak bireye özgü yapılandırılmış eğitimin planlanması, hasta uyumu ve metabolik kontrol sonuçlarının iyileşmesi açısından yararlı olmuştur.