2011, Cilt 18, Sayı 2, Sayfa(lar) 068-078
Benliğin Bilişsel Yaklaşımla Güçlendirilmesi
Öğr.Gör. Dr. Duygu HİÇDURMAZ, Prof. Dr. Fatma ÖZ
Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü
Anahtar Sözcükler: Benlik, bilişsel yaklaşım, hemşirelik

Benlik, tüm insanların gelişimsel süreçleri içinde ebeveynleri ve diğer insanlarla etkileşim ve deneyimlerinin bir sonucu olarak geliştirdiği örgütlenmiş bir düşünce, duygu ve davranış ağıdır. Bilişsel kuramcılar benliğin bir öz-şema olduğunu ifade etmektedirler. Benliğimizle ilgili öz şema, kendimiz hakkında düşünme biçimimizi ve kendimizle ilgili hangi bilgileri hatırlayacağımızı belirlemektedir. Benlik kavramı düşünce ve hafızayı şekillendirdiği için, benlikle ilgili ruhsal sorunların önlenmesi ve iyileştirilmesi konusunda yapılacak müdahalelerin de bilişsel yaklaşıma dayalı olması gerekmektedir. Benlikle ilgili sorunların iyileştirilmesinde bilişsel yaklaşımın kullanımı; kendini tanıma, otomatik düşünceleri yakalama, analiz etme ve gerçekçi düşüncelerle değiştirme, bunları yaparken yapılan olumsuz yükleme ve bilişsel çarpıtmaları fark etme, stresli durumlarla baş etme örüntülerinin değiştirilmesi yoluyla olabilmektedir. Hemşireler benlik sorunu olan bireylerle sadece psikiyatri kliniklerinde değil, genel kliniklerde ve toplumda da karşılaşabilmektedirler. Hemşirelerin bireylerin bu tür sorunlarının farkına varabilmesi ve etkili müdahale edebilmesi öncelikle kendi benlik kavramlarının sağlıklı olmasına, sonrasında ise bakım verdikleri kişilerdeki bu tür sorunların ortaya çıkmasını önlemek ve erken tanılayabilmek için bilgi ve beceri sahibi olmalarına bağlıdır. Böylece benlikle ilgili sorunların önlenmesi ya da erken müdahale edilmesiyle ruhsal sorunlar önlenecek, bireyler toplum içinde üretken ve mutlu bir yaşam sürebileceklerdir.