2019, Cilt 6, Sayı 3, Sayfa(lar) 189-196
Vardiyalı ve Gündüz Çalışan Sağlık Çalışanlarında Uyku Kalitesi, Reaksiyon Zamanı, Stres ve İyilik Halinin Karşılaştırılması
Gonca BUMİN1, İbrahim Yavuz TATLI2, Mustafa CEMALİ3, Sevgi KARA4, Gökçen AKYÜREK5
1Prof. Dr., Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Ergoterapi Bölümü, Samanpazarı, Ankara, Türkiye
2Uzm. Erg., Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Ergoterapi Bölümü, Ankara, Türkiye
3Fzt., Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Ergoterapi Bölümü, Ankara, Türkiye
4Uzm. Fzt., Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Ergoterapi Bölümü, Ankara, Türkiye
5Dr. Fzt., Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Ergoterapi Bölümü, Ankara, Türkiye
Anahtar Sözcükler: Hemşireler, reaksiyon zamanı, stres, uyku yoksunluğu, vardiyalı-çalışma uyku bozukluğu

Amaç: Bu çalışma, gündüz ve gece vardiyalı çalışan sağlık çalışanlarının uyku kalitesi, reaksiyon hızı, stres ve iyilik hallerinin karşılaştırmak amacı ile yapılmıştır.

Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı nitelikte olan bu çalışmanın katılımcıları, beş farklı kamu ve üniversite hastanesinde çalışan 77 gönüllü sağlık profesyoneliydi (doktor, hemşire, sağlık teknisyeni). Katılımcılar, vardiyalı çalışanlar (24 saat nöbet 24 saat dinlenme) ve gündüz, tam zamanlı (haftada 40 saat) çalışanlar olarak iki gruba ayrılmıştır. Veriler, Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi, Psikolojik İyi Olma Ölçeği, Algılanan Stres Ölçeği ve android uygulamalarında yer alan Human Benchmark Reaksiyon Hızı Ölçeği kullanılarak toplanmıştır.

Bulgular: Bu çalışmada, uyku kalitesi, reaksiyon hızı, algılanan stres seviyeleri ve psikolojik iyilik hali puanları gruplar arasında karşılaştırılmıştır. Buna göre uyku kalitesi puan ile reaksiyon hızı sürelerinde iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu; bu farkın, vardiyalı çalışanların uyku kaliteleri ve reaksiyon hız ortalamalarının gündüz çalışanlara göre daha yüksek olmasından kaynaklandığı gösterilmiştir (p<0,05). Ancak, algılanan stres seviyeleri ile psikolojik iyilik hali açısından gruplar arasında istatistiksel açıdan bir fark bulunamamıştır (p˃0,05).

Sonuç: Sonuçlar, hastane gibi insan hayatını doğrudan etkileyen kurumların vardiyalı çalışanlarının sağlık ve iyilik halini doğrudan etkileyen uyku kalitesini artırmaya yönelik önlemlerin hem kurum bazında hem de yasalar tarafından güvence altına alınmasının önemli olduğunu göstermektedir.